Po upadku grodu, tereny te podlegały parafii Tarchomin wchodzącej w skład diecezji płockiej oraz księciom i rycerstwu. Od XI do XIII wieku istniały tutaj, otoczone gęstymi lasami, niewielkie osady wiejskie: Białołęka, Henryków, Marcelin, Płudy, Tarchomin i Żerań. Dopiero po zawarciu unii z Litwą, pod koniec XIV wieku na te tereny zaczęli liczniej napływać osadnicy. Można z tego okresu wyróżnić dobra i wsie Żerań, Grodzisk, Białołęka, Tarchomin, Dąbrówka. Ostatnim znaczącym właścicielem Białołęki w tamtych czasach był Adrian Gołyński, który prawdopodobnie wzniósł stojący po dziś kościół parafialny w Tarchominie, o którym pierwsze wzmianki są datowane na 1518 r. Przedtem stał w tym miejscu kościół drewniany, o którym wspominają zapiski z 1427 r. Na lata przed 1476 r. datowane jest powstanie szkoły parafialnej w Tarchominie. Działały tutaj także młyn, karczma oraz przeprawa przez Wisłę. Intensywny rozwój tych terenów z XVI z XVII wieku został zahamowany przez wojny począwszy od potopu szwedzkiego. Trwająca 3 dni bitwa z 1656 roku oraz kolejne wojny i przemarsze wojsk przyniosły wielkie zniszczenia wsiom, które prawie opustoszały.

 Ponowne zagospodarowanie i rozwój nastąpił z początkiem XVIII w., kiedy to wieś Tarchomin weszła w posiadanie Franciszka Maksymiliana Ossolińskiego, a następnie jego syna Józefa Kantego. To oni odbudowali i rozbudowali oraz wyposażyli kościół w Tarchominie. Opis parafii tarchomińskiej pochodzący z 1778 r. zostawił jej proboszcz ks. Franciszek Salezy Czajkowski. Kolejny właściciel hrabia Tadeusz Mostowski sprowadził na Tarchomin osadników, rolników francuskich. Mostowski zamówił projekt pałacu, który miał powstać w Tarchominie, ale nie doszło do jego wybudowania.

 XIX wiek to rozwój osadnictwa związany z parcelowaniem dóbr tarchomińskich i białołęckich. Tarchomin jest wzmiankowany w wykazie z 1827 r. jako składający się z 10 domów i 184 mieszkańców, a już pod koniec wieku z 21 osad chłopskich. Kolejny właściciel Tarchomina Paweł Muchanow w 1858 r. zlecił sporządzenie szczegółowego planu dóbr z podziałem na obszary uprawne, łąki, lasy, cześć osadniczą i drogi. W Tarchominie wyróżniono kościół i zabudowania kościelne oraz pałac. Kolejny właściciel Teodor Władysław Kisiel-Kiślański zaangażował się w remont podupadającego budynku kościoła na Tarchominie. W tym czasie w skład dóbr tarchomińskich wchodziły duże folwarki (Nowodwory, Dąbrówka, Świdry), osady chłopskie oraz pałac.

 Początki rozwoju przemysłu na Tarchominie datuje się na 1826 r., kiedy to powstała Fabryka Płodów Chemicznych "Ludwik Spiess i syn", która następnie rozwinęła się na początku XX w., by przed I i przed II wojną światową już jako spółka stać się wiodącym dostawcą farmaceutyków w Polsce. Dzisiaj te zakłady są znane jako Polfa Tarchomin. Lata 20 i 30 XX w. to także rozwój osadnictwa oraz rzemieślnictwa, ogrodnictwa i sadownictwa na terenach Tarchomina i Białołęki.

 II wojna światowa dotknęła teren i mieszkańców Tarchomina. Wielu mieszkańców nie doczekało końca wojny, pod koniec której zniszczeniu uległa spora część substancji mieszkaniowej i przemysłowej. Dopiero włączenie zachodniej części obecnej dzielnicy Białołęka (m.in. Tarchomin, Nowodwory, Dąbrówka, Płudy, Białołęka Dworska) do Warszawy od 1951 r. i budowa nowych osiedli mieszkaniowych począwszy od lat siedemdziesiątych, spowodowały ponowny rozwój Tarchomina.

 Tarchomin obecnie, jako część Dzielnicy Białołęka, wcześniej Gminy Warszawa-Białołęka, to jeden z najdynamiczniej rozbudowujących się rejonów Warszawy. Współczesny Tarchomin to:

• Tarchomin Kościelny z zachowaną w prawie niezmienionym stanie gotycką świątynią pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła, Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Warszawsko-Praskiej, zespołem pałacowym i cmentarzem przy ul. Mehoffera, gdzie dominuje niska zabudowa jedno i wielorodzinna;
• Nowy Tarchomin z wysoką zabudową wielorodzinną i nowym kościołem pod wezwaniem NMP Matki Pięknej Miłości położonym przy ul. Myśliborskiej;
• Tarchomin Przemysłowy, gdzie ma swoją lokalizację m.in. Polfa Tarchomin.

 Obecnie rozpoczyna się długo oczekiwana budowa przeprawy przez Wisłę - Mostu Północnego, który zapoczątkuje Trasę Mostu Północnego i połączy Tarchomin (i całą Białołękę) z prawobrzeżną Warszawą. Już niedługo z Tarchomina, nie tylko łódką, ale i tramwajem będzie można dogodnie dojechać do metra Bielanach :).

 Na pograniczu osiedla Tarchomin, przy zbiegu ulic Światowida i Modlińskiej położony jest Ratusz Dzielnicy Białołęka Miasta Stołecznego Warszawy. Budynek Ratusza w swoim czasie został nagrodzony za najlepszy budynek użyteczności publicznej w stolicy. Podobne, pochlebne opinie zbiera nowoczesny budynek Gimnazjum i Białołęckiego Ośrodka Kultury przy ul. van Gogha.

¤ index »